PFAS & RETINOL IN COSMETICA, HOE ZIT DAT?
Het kan raar lopen in beautyland. Zo is er aan de ene kant veel controle vanuit de EU en wordt er aan de andere kant met de pet naar schadelijke ingrediënten gegooid. We duiken in de stand van zaken met betrekking tot retinol (vitamine A zuur) en de aanwezigheid van PFAS in je huidverzorging en make-up.
NIEUWE REGELGEVING VOOR RETINOL
In tegenstelling tot wat eerder dit jaar gehyped werd, wordt retinol als ingrediënt in huidverzorging niet verboden. Wel komt er nieuwe regelgeving rond de toegestane percentages in Europese retinolproducten die je in een winkel of online koopt. Er is namelijk onderzocht wat je aan vitamine A binnen kunt krijgen met voeding, supplementen, medicatie plus huidverzorging. Omdat vitamine A een vetoplosbare vitamine is, plas je het niet uit maar slaat je lichaam het op. En een te hoog gehalte aan vitamine A - de bovengrens is 3000 microgram per dag - kan allerlei klachten en risico's opleveren. Klachten kunnen zijn misselijkheid, problemen met zicht, hoofdpijn en duizeligheid. Worst case scenario risico's zijn bijvoorbeeld leverschade, botafname en geboorteafwijkingen.
VAN 1% NAAR 0,3%
Om te voorkomen dat je teveel vitamine A opneemt, wordt het maximum in gezichtsproducten verlaagd naar 0,3% (nu is dat 1%) en naar 0,05% in bodyproducten. Dit geldt voor zowel producten die op de huid blijven als producten die worden afgespoeld. Volgens de NCV (Nederlandse Cosmetica Vereniging) moet er ook extra informatie op het etiket komen te staan, in de vorm van de waarschuwingszin 'Bevat vitamine A. Denk vóór gebruik na over uw dagelijkse inname'. De regels zullen vanaf 1 november 2025 gaan gelden. Producten met een hoger percentage retinol die voor deze datum op de markt komen, mogen worden verkocht tot 1 mei 2027. Overigens gelden de regels ook voor retinyl acetate en retinyl palmitate. De wet wordt gehandhaafd door het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid (WCCV). De 'nieuwe' sterkte van retinol heeft gewoon nog effect op de huid. Voor wie een gevoelige huid heeft, komt het wellicht goed uit: een lager percentage maakt de kans op irritatie, roodheid en schilfers kleiner.
PFAS IN JE MASCARA
PFAS? Dat zit toch in anti-aanbakpannen? Ja klopt, de merknaam Teflon zal je in dat verband bekend voorkomen. Maar PFAS blijkt dus ook in cosmetica en make-up te zitten en dat is heel zorgwekkend. PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) is de verzamelnaam voor een groep van meer dan 6000 door de mens gemaakte chemische stoffen, waaronder PTFE en PFOA. Ze worden toegepast om gebruiksvoorwerpen water-, vet- en vuilafstotend te maken. Dat gaat van regenjassen en blusschuim tot tapijten maar ook aan voedselverpakkingen, kookgerei en cosmetica wordt het toegevoegd. Dit gebeurt al jaren en inmiddels blijkt uit onderzoek dat PFAS zeer schadelijk zijn voor onze gezondheid - ze tasten o.a. het immuunsysteem aan en kunnen bij grote hoeveelheden uiteindelijk kanker veroorzaken - en het milieu. Ze breken namelijk heel langzaam af en sommigen zullen pas na 1000 jaar volledig verdwenen zijn: ze hebben daarom ook de bijnaam forever chemicals gekregen.
NOG GEEN VERBOD
Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar de schadelijkheid van PFAS, worden ze nog steeds toegevoegd. In cosmetica kunnen ze dus ook voorkomen, zoals in (oog)crèmes, blushes, foundations en mascara's. En dat zijn nou net producten die je waarschijnlijk dagelijks gebruikt dus is de kans groot dat PFAS zich in je lichaam opbouwen. Ze verdwijnen ook niet snel uit uit je lichaam: er is berekend dat na het aanbrengen van cosmetica pas na vijf jaar de helft (!) van de opgenomen PFAS is afgebroken. Je zou denken: hier komt meteen een verbod op maar dat is dus niet zo. Terwijl het heel lastig is om er zelf achter te komen of een crème of mascara PFAS bevat. Ze kunnen namelijk ook via het productieproces in een product terechtkomen en niet als vet- of vochtwerend ingrediënt zijn toegevoegd en vermeld op de verpakking. De Europese voedsel- en warenautoriteit (EFSA) heeft overigens wel richtlijnen opgesteld voor een maximum hoeveelheid PFAS via voeding of drinkwater maar dus niet voor PFAS die met cosmetica via de huid kunnen worden opgenomen.
IN 2028?
Op de website van de NCV is te lezen dat de cosmeticasector de ambitie heeft om eind 2025 geen producten meer op de markt te brengen waar PFAS in zitten. In Brussel wordt volgens de NCV gewerkt aan een wettelijk verbod op de duizenden stoffen die onder de definitie van PFAS vallen. Naar verwachting geldt dit verbod voor cosmetica vanaf 2028. Maar dat is - als het al doorgaat - pas over vier jaar. Wil je een product op ingrediëntenniveau checken op PFAS, kijk dan of er ingrediënten zijn toegevoegd met de term 'fluoro' in de naam. Helaas worden er heel veel verschillende PFAS gebruikt maar dit zijn een aantal voorbeelden waar je op kunt letten: methyl perfluoroisobutyl ether, trifluoroacetyl tripeptide en perfluorononyl dimethicone. Ook zijn er keurmerken die controleren of cosmeticaproducten PFAS bevatten, zoals het EU Ecolabel en het Nordic Swan Ecolabel. Met de fluoride in je tandpasta heeft PFAS overigens niets te maken, dat is een andere chemische verbinding.
