Als je ze met een ‘kunstblik’ bekijkt, variëren swatches enorm in expressie. Ze kunnen spontaan en wild zijn als de verfstreken van abstract expressionist Willem De Kooning. Of juist glad en gepolijst als de popart-kunst van Jeff Koons. Door Sylvia Platjouw. Beeld: Bart Oomes

Soms zijn swatches minimalistisch en afgemeten, andere zijn weelderig, romig en wulps. Voorheen maakten de modebladen zulke texture swatches ‘in huis’. Sinds er geen  budget meer is voor freelancers die ze kunnen maken, zijn de meeste redacties daarmee gestopt. Magazines plaatsen nog wél gratis swatches gemaakt in opdracht van beauty-producenten. Maar hebben die nog een meerwaarde voor de consument? Of moet je swatches vooral zien als kunst, als luxe, als iets onderscheidends?

Hoe worden swatches gemaakt, vroegen we aan een fotograaf en een stylist. En hoe kijken zij ernaar als makers van deze kunstwerkjes die vaak niet groter zijn dan 5 vierkante centimeter? Het werk van Bart Oomes is regelmatig te zien in Mirror Mirror en hij maakte ook de foto’s bij dit artikel. Als Oomes voor een opdrachtgever een ‘texture swatch’ moet maken van een beautyproduct, krijgt hij dan specifieke aanwijzingen? ‘Jazeker, bijvoorbeeld over de achtergrond. Ik maak altijd van tevoren een opzet met het product en het juiste licht. Dan zie ik wat er mogelijk is. Daarna ga ik overleggen. Zo’n eerste test is nodig, want weten wat je juist níet wilt, is ook belangrijk. Het is steeds een uitdaging om iets origineels te maken, de lat weer hoger te leggen en iets te creëren wat je nog nooit hebt gezien.’

Freelance cosmeticajournalist en stylist Caroline Schuller tot Peursum maakte vroeger voor verschillende bladen menig textuurswatch. Hoe gaat dat nu, als ze in opdracht voor een producent werkt? Schuller tot Peursum: ‘Doorgaans krijg ik een beknopte briefing, want texturen zijn lastig te sturen. Meestal maak ik meerdere variaties, je begint gewoon en je ontdekt hoe de textuur werkt en dan borduur je daar op voort. Soms staat in de briefing dat de opdrachtgever twee of drie producten naast elkaar wil. Bijvoorbeeld dat bij een foam zowel de gel als het schuimende effect te zien moeten zijn.’

De producten zijn soms lastig te fotograferen. Oomes: ‘Ik gebruik voor een commerciële opdracht meestal de echte crèmes, hoewel de viscositeit of textuur niet altijd lekker werkt. Een lik Nivea doet het vaak veel beter, maar dat kan alleen bij een redactionele opdracht voor een magazine. Is het echte product niet mooi als swatch, dan retoucheren we dat. En is een product te vloeibaar, dan leg ik het in de vriezer zodat het steviger wordt en in de gewenste vorm blijft.’

Creatief zijn is volgens beiden geen probleem, de moeilijkheid zit meestal in de techniek. Schuller tot Peursum: ‘Het moet er aantrekkelijk uitzien én het moet echt lijken. De kunst is om met de swatch de textuur en de samenstelling van het product te tonen. Is het een lichte of romige textuur, is het rul? En als het een scrub is, zit er dan een fijn korreltje of een grove korrel in? Dat tot uitdrukking laten komen is de truc. Je hebt ook te maken met de viscositeit van een product. En druppel olie trekt bijvoorbeeld heel snel plat en heeft dan geen mooie bolling meer. De uitdaging is voor mij dat de textuurswatch informatief én aantrekkelijk is.’

Wanneer Oomes vrij werk maakt, gebruikt hij wat hij het prettigst vindt werken. ‘Ik gebruik zelfs acrylverf. Het is spotgoedkoop, geeft hetzelfde gevoel en ziet er veel smakelijker uit.’

Is het doel van textuurswatches in de loop der jaren veranderd? De bladen maakten vroeger hun pagina’s speelser op en boden meer informatie over het product dan alleen de prijs en een afbeelding van de verpakking. Schuller tot Peursum: ‘Volgens mij draait het nu vooral om het tonen van een specifiek aspect. Dat heeft ook te maken met de verkoop online. In een winkel kun je een product zien, voelen, ruiken en ervaren. In een swatch probeer ik daarom zoveel mogelijk aan te geven wat een product doet. Je weet dan nog steeds niet hoe het ruikt, maar ziet wel of het dun, dik, glanzend of rul is.’ Oomes: ‘Mensen moeten het product dat in een pot of tube zit kunnen zien. Je moet de korrels zien wanneer het een scrub is, je wilt weten wat voor vlees je in de kuip hebt. Het is een extra service aan de consument.’

Is het nu meer een luxe om textuurswatches te laten maken? Schuller tot Peursum: ‘Het is tijdrovend dus het kost wel wat, maar het maken van swatches heeft beslist een meerwaarde. Heb je bijvoorbeeld een productlijn met dezelfde soort verpakkingen, dan kun je met swatches de verschillen tonen en onderscheid maken. De meerwaarde is bovendien dat je de koper ermee kunt verleiden. Je maakt iets heel aantrekkelijk zodat iemand direct zin krijgt om het op zijn gezicht of lichaam te smeren. Met de swatch vertel je ook wat het product doet, dus het biedt extra informatie.’ Oomes: ‘De opdrachtgever besteedt veel aandacht aan de verpakking dus wil je laten zien wat er in zit.’

Stadia tijdens het maken van de swatch door Bart Oomes