HIJ KNIPT HAAR (EN NIKS ANDERS)

Pascal van Loenhout reist midden jaren negentig vanuit het Vlaamse stadje Eeklo naar Londen. Daar leert hij de Britse knipmethode. Van just another hair stylist ontwikkelt de Vlaming zich tot geniale kapper.

Onlangs lanceerde Pascal van Loenhout het boek UN/CUT dat een staalkaart is van zijn magistrale kniptalent. “Ik ben onderweg met slechts een kam en een schaar, schrijft hij in UN/CUT. “Dat klopt”, bevestigt hij via de telefoon vanuit Los Angeles. “Als ik een tijdens een seminar of haarshow het podium betreed introduceer ik me altijd zo: Hi, ik ben Pascal. Ik knip haar, dat is waar ik goed in ben, ik doe niets anders, hierin ben ik opgeleid. Haar knippen is alles wat ik doe.’ Sessions hairdressers doen covers van magazines en stylen haar voor modeshows. Ik knip haar.”

Waarom heb je UN/CUT gemaakt?

“Omdat ik wil laten zien dat ik als kapper het haar op een realistische en ongedwongen manier fotografisch naar voren kan brengen. Ik wil eigenlijk ook het taboe doorbreken over kappers; wij zouden geen smaak hebben, op een eiland zitten en alleen maar dingen doen die andere kappers graag zien. Ik wil bewijzen - en kunnen zeggen tegen de kunst- en de modewereld en de consument: dit is wat ik doe om mensen te inspireren.

“UN/CUT is mijn smaak die ik heb opgedaan tijdens mijn 25-jarige carrière. Kijk, ik ben op een punt gekomen van ‘dit ben ik, dit is mijn stijl’. En dat tijdsbeeld stuur ik met het boek de wereld in.

“Met UN/CUT wilde ik beslist geen typisch kappersboek maken waar klanten kapsels uit gaan kiezen. Tenzij het wordt gezien door een heel modebewust, doelgericht publiek dat mijn stijl echt begrijpt. UN/CUT is een hebbeding voor kappers ter inspiratie, maar kan ook gerust verkocht worden in een conceptstore als Dover Street Market.”

GEEN BLUF

Pascal van Loenhout (46) groeit op in Eeklo, bij Gent, waar zijn moeder een succesvolle kapperszaak runt. Dat hij in haar voetsporen zal treden, realiseert Pacal zich nadat hij zijn middelbare schooltijd heeft verpest. In plaats van leren stort hij zich vol overgave in de Gentse punkscene, hij bewondert de creativiteit van bands als The Cure. “In punk en metal kon ik ontsnappen”, zegt hij in UN/CUT. Omdat hij het gevoel heeft dat hij zijn ouders heeft teleurgesteld, kiest hij voor het kappersvak.

Van Loenhout bezoekt een kappersacademie en helpt in zijn moeders salon. Hoewel daar een fijne vibe hangt, heeft hij moeite met de lifestyle van klanten die arriveren in glanzende bolides en pronken met designersmode. Bluf. Dat past niet bij de jonge kapper in spe. Wat hij leert op de kappersacademie – permanentjes zetten, volumineus haar creëren, rollers in draaien - bevalt evenmin. “Waarom mensen lelijker en ouder maken dan ze zijn? Ik houd van stijl, tijdloosheid en minimalisme en eenvoud.”

Van kappersterren als de revolutionaire Vidal Sassoon heeft hij dan nog nooit gehoord. Tijdens een tweejarige stage – met wederom hoofden wassen, vegen, soms föhnen - leert hij discipline. Toch volgt een donkere en rusteloze periode met veel bandeloosheid. Maar ergens weet Van Loenhout dat hij eigenlijk niets liever doet dan haar knippen.

Een keerpunt in 1992 is een bezoek aan Londen waar hij het licht ziet en besluit het kappersvak definitief onder de knie te krijgen. Met de wetenschap dat het jaren kost om een gedegen kniptechniek te perfectioneren, volgt hij zowel lessen op de Vidal Sassoon Academie als bij de in die tijd toonaangevende haarpioniers Tony & Guy. In hun salon in Mayfair schopt Pascal van Loenhout het in recordtijd tot art-director.

De Britse werkwijze heeft hem altijd gefascineerd, in tegen stelling tot de populaire klassieke Franse coiffure waar veel brushing aan te pas komt.Hij legt uit wat typisch Brits is: “In Engeland was er in de jaren zestig sprake van een revolutie op het gebied van hair fashion, in gang gezet door Britse pioniers als Vidal Sassoon en Toni & Guy. Door hun technische, grafische en meetkundige manier van werken brachten zij wereldwijd een grote verandering teweeg in de kappersindustrie. Zij knipten haar in een vorm, in plaats van het te stylen en föhnen. Dat resulteerde in totaal nieuwe looks in snit, proportie, minder gestyling en een relaxte manier voor vrouwen om het haar te dragen.”

Hij heeft grote bewondering voor Vidal Sassoon (1928-2012). “Voor mij is hij ook een grote inspiratie geweest op het gebied van techniek en geometrie. Hij was een gamebreaker, zoals ik dat ook wil zijn. Sassoon werkte minimalistisch en gepolijst, hij had architectuur als inspiratiebron en was gefascineerd door sterke lijnen. Die vormgeving paste hij toe in zijn knipwerk. Zelf kan ik architectuur niet gebruiken als inspiratiebron; ik moet haar zien om haar te kunnen doen. En dat mag allerlei haar zijn: van heel marginaal of heel fout tot geweldig haar. Als het mij maar triggered, en ik er een goed kapsel kan uithalen.”

In Londen ontwikkelt de Belg zich van just another hair stylist tot gevestigde naam. Hij doet internationaal kappershows, seminars, workshops en bouwt een solide reputatie op. Na tien jaar Londen voelt Van Loenhout dat hij een nieuwe stap moet zetten. Hij is 36, heeft het gehad met het vermoeiende en drukke Londen, en durft het aan om in 2007 in hartje Antwerpen een bedrijf op te starten aan de Minderbroedersrui 51.

Inmiddels weet Pascal van Loenhout precies wat hij doet en hoe het moet. Waar hij beslist niet van houdt is perfect geknipt, gekleurd, netjes afgewerkt haar met hairspray. “Dat geeft een totaal onrealistisch beeld van wat haar is, en iets wat je op straat niet tegenkomt maar dat enkel waardering krijgt van kappers onderling. Dat taboe wil ik doorbreken.”

Waar Van Loenhout als kapper naar streeft, is het creëren van een identiteit. Een imago gebaseerd op stijl, eerder dan op trends. Natuurlijk is hij als geen ander op de hoogte van de trends en zal hij ze als het relevant is in zijn werk laten doorschemeren. Maar liever meet hij iemand door middel van een snit een stijl aan die is gebaseerd op het haartype, de persoonlijkheid en de gezichtsvorm van de klant.

Wat er in Van Loenhouts hoofd omgaat zodra een klant binnenstapt in zijn Antwerpse zaak? “Ik scan iemand heel rap, en ik stel vragen: over iemands beroep en hobby’s. Ik probeer zoveel mogelijk informatie te vergaren zodat ik daar op kan inspelen.” Het opmerken van details zijn belangrijk. “ Het kan zijn dan iemand tijdens lunchuur binnenstapt en zijn of haar werkoutfit draagt. Ik let daarom altijd op sieraden en schoenen omdat die dikwijls veel verraden over iemands echte stijl.”

Bij de keuze van een kapsel spelen tegenwoordig sociale media een grote rol. Regelmatig tonen klanten instragramfoto’s van een beroemdheid van wie de stijl ze bevalt. Daar wordt dan over gepraat. Een goede kapper moet volgens Van Loenhout communicatief zijn, een people’s person. Goed luisteren en uitleggen wat er moet gebeuren om iemand er fantastisch uit te laten zien. En mensen sturen. “Dat is waar de consument tegenwoordig behoefte aan heeft. Je ziet op straat niet alleen veel mensen met slecht zittende kleding, maar ook met ill fitted hair. Zowel kleding als kapsel moeten passen bij iemands persoonlijkheid. Mensen zijn een klein beetje het vertrouwen kwijt over wat ze nou moeten dragen en wat ze goed staat. Als ze naar een betere en wat duurdere kapperszaak gaan, hopen ze goed advies krijgen.”

Wat Van Loenhout lastig vindt is als klanten zijn zaak binnen komen en meteen zeggen ‘je krijgt van mij carte blanche want mijn vrienden vinden je fantastisch’. “Zo werkt het niet. Het meest onprofessionele wat ik zou kunnen doen is gewoon mijn ding doen zonder met de klant te overleggen.”

Je motto als kapper is: ‘You can’t be boring’.

“Bij een heel klassiek type is het natuurlijk misplaatst om iets te knippen wat niet past en bij zo’n type kan een boring bob juist fantastisch staan. Zolang het maar in de perfectie is uitgevoerd. Details zijn dan bitter belangrijk, zoals de precisie en de lengtekeuze van de bob. Bij veel mensen kan ik die details niet waarnemen! Uit een onderzoek blijkt dat wereldwijd twintig procent van de consumenten het verschil niet ziet tussen een matige en zeer goede snit.”

Dan is er nog veel werk aan de winkel!

“Het probleem in de kapper-industrie is dat er veel aandacht wordt besteed aan het interieur van de zaak en aan service, maar dat de vakkennis dikwijls achterblijft. Ik maak me hard om vakkennis een belangrijk te maken.”

Denk jij weleens, oei hoe los ik dit op?

“Een van de meest moeilijkste jobs die ik kreeg voorgeschoteld was het knippen van pruiken voor een expositie van de Britse hoedenmaker Stephen Jones. Hij presenteert hoeden heel gestileerd en minimalistisch op witte, mooi gepolijste hooglans hoofden waar het hoedje op een bepaalde manier op geplaats wordt. Mijn opdracht was om voor de expositie witte pruiken te maken in verschillende stijlen, van iconisch tot historische, waaronder een pruik met een jaren twintig Louise Brooks bob en een gekke Vivienne Westwood-achtige look. De moeilijkheid was het vinden van glanzend witte pruiken. Wat ik vond was van slechte kwaliteit, gewoon nylon. Pruiken van echt haar waren onvindbaar. Ik had vier dagen tijd om de job uit te voeren en heb daarvan drie dagen gebruikt om te leren hoe ik nylon kon manipuleren en knippen zodat Stephen Jones gelukkig zou zijn. Er was één dag over om het haar te doen. Gelukkig was Stephen erg blij en tevreden. Het was voor het eerst dat hoeden werden gecombineerd met haar. Stephen wilde de regels breken, en had gezegd, ‘als het niks is dan gebruik ik het niet’. Uiteindelijk was dit een van de meest bevredigende opdrachten uit mijn carrière.”

Wat heb je opgestoken van Stephen Jones?

“Dat het inspirerend kan zijn om uit een comfortzone te worden gehaald. En dat Stephen Jones een specifieke manier heeft om een hoedje op het hoofd te plaatsen. Hierdoor leerde ik beter proportie en vormgeving in mijn snits te brengen. Ik bedoel: neem een asymmetrisch kapsel dat uit balans is door enerzijds een lange zijde en aan de andere kant een korte smalle zijde. Stephen Jones bevestigde voor mij dat voor een flatterende asymmetrie met kloppende proporties het esthetische van de vrouw niet in gedrang mag komen, een hoed moet dan in een hoek van 45 graden op het hoofd staan. Dat is een regel die ik nu ook toepas in mijn knipwerk.”

Ben je inmiddels zelf een voorbeeld voor een nieuwe generatie kappers?

“Ik zit op dit moment op de piek van mijn carrière en haal veel voldoening uit het geven van educatie. Dat brengt mij zelfs in Los Angeles. Dat bevestigt dat ik op de een of andere manier toch iets goed doe. Maar of ik een voorbeeld ben? Lachend: “Ik hoop dat ik het kan waarmaken voordat ik dood ben.”

Los van je eigen bedrijf, werk je samen met Kevin Murphy, wat houdt dat in?

“Ik ben design director voor Kevin Murphy. Ik ontwerp jaarlijks alle snitten en breng ze wereldwijd onder de aandacht bij kappers. Rond het merk Kevin Murphy hangt een cultuur van gepassioneerde kappers die de producten een meerwaarde geven op het vlak styling, knippen en kleuren. Als ik in Los Angeles ben, zoals nu, geef ik les aan het internationale en interne team. Zij verspreiden als ambassadeurs de informatie weer door over de hele wereld.”

Hoe kwam je in contact met Kevin Murphy?

“Dirk de Block, de Belgische distributeur van Kevin Murphy bracht mij vijf jaar geleden met hem in contact. Ik ontmoette Kevin tijdens een show in Londen en heb hem mijn eerste boek uit 2011 cadeau gedaan en zei ‘kijk later maar’. Hij ging meteen bladeren, kon niet stoppen en zei ‘this is amazing’. Hij was op zoek naar iemand die het snit-gedeelte van zijn bedrijf volledig onder handen kon nemen met de juiste filosofie en exposure. Hij zag aan mijn werk dat het bij mij gaat om knippen op een unhairdressy – ongedwongen – wijze. Dat is precies wat hij zocht. Samen maakten we een eerste collectie, en sindsdien stuurt hij mij moods en ontwerp ik collecties. Hoewel we twee totaal verschillende soorten kappers zijn, hebben we op smaakgebied een enorme klik.”

Kevin Murphy via www.kmstore.be www. kevinmurphy.nl/salon-finder. UN/CUT Hair by Pascal van Loenhout €50. Verkrijgbaar o.a. op www.vanloenhout.be