R.I.P DAME VIVIENNE WESTWOOD (81)
Ze staat bekend als The Queen of Punk, en terecht. Maar de romantische kant van de Britse wordt nogal eens over het hoofd gezien, net als haar felle activisme.
Vivienne Westwood, modeontwerper, maar ze was zeker ook een fanatieke activist en de intellectueel onder de modeontwerpers. Met haar activisme maakte ik als bezoeker van haar shows zo’n vijftien jaar geleden kennis. Op de stoelen lagen vaak activistische pamfletten en of hervulbare waterflesjes, én dat was al heel lang voor de uitvinding van dopplerflessen.
Aan het eind van de Londense King’s Road, nog langer geleden, zat een klein, onooglijk winkeltje. Het heette World’s End. Hier lag de kiem van het Vivienne Westwood imperium. En de kweekvijver van punk.
Begin jaren zeventig kochten de stijlbewuste Londense ‘Teddy Boys’ daar hun lange jassen met fluwelen kragen, en bikers haalden er hun met nestels beslagen jacks. Uit de jukebox knalde de Franse kitschrock van Johnny Hallyday, het country-gekweel van Loretta Lynn, of het bluesy ‘I put a spell on you’zong Screamin’ van Jay Hawkins. Sinds de jaren tachtig kwam ik er graag en regelmatig.
Naast de Teddy boy mode en bikergear verkocht haar vriend (soms vijand) Malcolm McLaren rubberen fetish kleding en T-shirts met pornografische teksten, shockerende kleding die hij samen met Vivienne Westwood ontwierp.
Terwijl Westwood begin jaren zeventig druk bezig was met het uitvinden van de punkkleding, en de rockband The New York Dolls van latex outfits voorziet, formeerde McLaren de meest legendarische punkgroep aller tijden: Sex Pistols. De groep met Johnny Rotten en Sid Vicious was het perfecte visitekaartje van de winkel. De rest is geschiedenis, Westwood brak in 1984 door met haar Pirate collectie.
Die legendarische winkel bestaat nog steeds, al is de jukebox verdwenen. Aan de gevel hangt nog altijd een enorme klok die dertien uren in een dag telt en waarvan de wijzers als een gek achteruitdraaien. Tegenwoordig worden hier haar commerciële collecties verkocht, waaronder Anglomania en AK for Vivienne Westwood. (Zie op Disney+ de geweldige serie Pistol waarin de hele geschiedenis voorbijtrekt)
Ik denk met genoegen en weemoed terug aan Vivienne Westwood mode-exposities. Zoals die overzichtsexpositie in 2004, in het Londense Victoria & Albert museum met natuurlijk haar punklooks, maar ook die geweldige, sexy mantelpakjes van tweed-ruiten in nieuwe kleurencombinaties als paars en rood, in plaats van het gebruikelijke spectrum met bruinen en beiges. Letterlijk adembenemend vond ik Westwoods korsetten en ondeugende korte mini-crinolinerokjes bedrukt met barokke, suikerzoete prints van schilders al Fragonard en Boucher en romantische avondjurken met ingenieuze draperieën. Westwood blonk hierin echt uit. Alsof ze de stof achteloos op het lichaam had gegooid, maar in de Vivienne Westwood documentaire uit 2018 is haar technische vakmanschap te zien.
In het Maastrichtse Bonnefanten Museum liep ik in 1999 op de expositie SMAAK (gecureerd door Lidewij Edelkoort) eens over ‘graven’ met daarin begraven een serie authentieke punk T-shirts met opgenaaide kippenbotjes. Onvergetelijk.
In Amsterdam werd een aantal jaar geleden een Vivienne Westwood winkel geopend, de Dame was zelf niet aanwezig, maar wel haar steun en toeverlaat en grote liefde Andreas Kronthaler, voormalig modestudent van Westwood. Kronthaler ontwerp al jaren Westwoods collectie, maar niets haalde de catwalk zonder een blik van zijn meesteres. De Amsterdamse Westwoodwinkel was weer snel verdwenen, naar verluidt waren de investeerders Russen. Queen Viv: we gaan je missen!
Foto: Tim Walker