Wie let op schoenen – wij van de MIRROR MIRROR redactie dus – zal wel weten dat in het straatbeeld sneakers nog steeds in de meerderheid zijn. Mááár opvallend aanwezig is Dr. Martens met stoere uniseks modellen.

We kijken er dan ook niet van op dat het Britse merk in de recente accessoires Lyst-lijst (gebaseerd op online shopping gedrag van ruim 200 miljoen actieve gebruikers) in de top drie staat met diens Leonore Chelsea boots. Na de elegante Prada’s slingbacks. Op nummer 1: de doorgestikte Saint Laurent tas.

Klaar voor een online Dr.Martens college? Door de jaren heen hebben subculturen als punk, metal, skinheads, goths en gays er voor gezorgd dat de kloeke Dr. Martens nooit echt uit het straatbeeld is verdwenen.

Het had overigens een haartje gescheeld of de stevige stapper had Dr. Funck geheten.

In 1943 bedacht ene Dr. Maertens een rubberen zool met een luchtkussenprofiel. Met ene Dr. Funck werd deze vinding doorontwikkeld tot een - voor die tijd - lichtvoetige schoen. De zolen werden gemaakt van afgedankt rubber uit de oorlog industrie en gedumpte legerkleding gebruikt voor het bovenwerk van de schoen. [uit 1 broek gingen 2 paar].

Na de oorlog verschijnen de eerste slijtvaste en goedkope AirWair werkschoenen, die vooral aanslaan op de fabrieksvloer.

In het boek Dr. Martens, the story of an icon van Martin Roach staat schoen nr. 1460 centraal. Vanaf 1 april 1960 neemt de Britse schoenenfabrikant Griggs de halfhoge veterlaars met goudgele stiksels en bolle neus in productie. Als er een merknaam moet worden bedacht blijkt Dr Maertens  - zonder e -  geschikter dan de naam van Dr. Funck die wel erg te voor de handliggend in Dr.F*ck  te veranderen is.

Wat echter niet te voorzien is dat de geschiedenis van de werkmansschoen een onvoorspelbare wending neemt als skinheads de schoen als onderdeel van hun imago toe-eigenen.

Voor schrijver Martin Roach is deze dubieuze ontwikkeling een goede reden om eens diep in DM’s geschiedenis te duiken. Als biograaf van ruim 80 pop- en jeugdcultuur boeken is Roach het hem al opgevallen dat Docs vooral gedragen worden door allerlei subculturen waaronder skinheads die als eerst  met de schoen aan de haal gaan.

De zogenaamde hard-mods - een afsplitsing van trendy mods – cultiveerden door het  dragen van de werkkleding van het proletariaat hun workingclass roots. Hun look bestond uit Ben Sherman overhemden,  Levi’s jeans en Dr.Martens. dansten met hun nieuwe schoenen het liefst op soul en Jamaicaanse ska, met racisme hadden deze “bold heads” niets te maken.

Begin jaren zeventig verspreid de skinheadbeweging zich wereldwijd. Skins raken steeds vaker verzeilt in gewelddadigheden. Het negatieve imago van de skinheads een feit .Voor Dr. Martens is het dieptepunt bereikt als er een foto in krant verschijnt van een mevrouw met Dr. Martens zool-afdruk op haar gezicht.

Vreemd genoeg betekend de slechte publiciteit niet de ondergang voor het schoenenmerk. In zijn boek bespreekt Roach uitgebreid alle skinheadoplevingen maar hij rept geen woord over de gevolgen van de negatieve berichtgeving voor Dr. Martens. Of koos het geplaagde bedrijf voor de doodzwijg-strategie? Over de verkoopcijfers hoefden ze zich niet druk te maken want Docs bleven gewild onder fabrieksarbeiders, bouwvakkers, tuinmannen.

De opmars van de schoen onder de jeugd is niet meer te stuiten als de ene na de andere rebellerende jeugdculturen ontstaat. Punkfans van groepen als The Damned,  customizen hun goedkope Docs met bandlogo’s. 

De muziek van de Two Tone-scene die begin jaren tachtig opkomt spreken een veel groter groep jongeren aan, helemaal als ze punkklanken vervangen door ska ritmes. Groepen als The Specials, Madness, The Selecter en ook hardcore ska  afsplitsingen als Bad Manners, Dead Kennedys - zijn allen fervente Docs dragers – scoren wereldwijd hits.  Gevolgd door Goths met The cure, Sister of mercy, Jesus and mary Chain,  Psychobilly Stray cats en later grunge.

De echte DM doorbraak – die bovendien iets positiefs toevoegd aan het DM’s imago - is te danken aan zanger Paul King, die onder de naam King in 1984 een wereldwijde hit scoort met het nummer Love and Pride. In de videoclip gaat King flink te keer met een spuitbus om zijn Docs van een graffity-patroon te voorzien. Kings capriolen spreken een nieuwe doelgroep aan: meiden.

Rond die tijd explodeert ook de schoenenmarkt. Schoenen gaan onderdeel uitmaken van een lifestyle en zijn niet langer in beperkte aantal stijlen of kleuren verkrijgbaar.  DMs gouden jaren breken aan nu ze de weg hebben gevonden naar de vrouw.  Ze brengen vrouwelijke variaties met stiletto, gebloemde en met de komst van The Spice Girls plateau’zolen. Grunge adepten en de fans van groepen als Green Day Offspring  Nine Inch nails

Dankzij de anti mode icoon status heeft Dr Martens alle schoenenhypes overleefd inclusief de sneakercultuur die in de jaren zeventig opkwam en die nu weer heerst.

Dat de productie van het Britse stijlicoon inmiddels verplaatst is naar China wordt in het boek niet vermeld.

Dr.Martens. The story of an icon € 19,88