Jean Paul Gaultier, Alexander McQueen, Lucian Freud, Richard Quinn, Lady Gaga, Boy George en meer. Veel modeontwerpers van verschillende generaties, maar ook kunstenaars en muzikanten zijn schatplichtig aan modeontwerper en performer Leigh Bowery.

Al in de jaren tachtig gaf de Australiër het woord queer vorm, schudde met zijn energie, extravagante verschijning en waanzinnige make-up het Londense nachtleven op. De Nederlandse journalist Bamber Delver publiceerde recent een boek over het legendarische fenomeen Leigh Bowery die op zijn 33ste in 1994 overleed. Een interview met Bamber Delver door Georgette Koning.

Bamber, op een zomerse dag zag je op je 25ste in 1988 een i-D cover met daarop een foto van Leigh Bowery. Hoewel Bowery was verkleed, spatte de energie van de cover en riep meteen bij jou veel vragen op over Bowery. Je wist hém moet ik interviewen. Wat wilde je zo graag weten van hem? In 1988 interviewde ik Leigh Bowery, Dat interview werd gepubliceerd in Nederland en Duitsland toen Leigh buiten Londen breder bekend werd. Toen hij in 1994 plotseling overleed, las ik dat in een heel klein berichtje in de NME, een Engelse muziekkrant. Ik was geschokt. Dat interview heb ik altijd bewaard. Hetzelfde gold voor de foto's, ook de foto's die ik destijds niet geschikt achtte voor publicatie

Was Leigh Bowery al een ster toen? Nee, absoluut niet. Hij was een opvallende clubber.  Zijn bekendheid moest nog komen. Ik bezocht hem in zijn appartement in een Londense sloppenwijk. Leigh was er blij mee! Hij was zo enthousiast: “Je bent de eerste internationale journalist die bij mij op bezoek komt. Blijkbaar begrijpen mensen mijn ideeën steeds beter, ik breek door!

Het lukt je hem te spreken, daar ging nogal wat tijd aan vooraf. Was dit het wachten waard? Ik ben een nul in het vinden van mijn weg, letterlijk. Dus toen er eindelijk contact was en ik zijn huis in Londen trachtte te vinden raakte ik verdwaald. “No problem I’ll wave to you, like a lighthouse!!”, schreeuwde Leigh toen ik hem in een van die rode Britse telefooncellen op belde. Hij zou op het balkon staan zwaaien, ik had er een hard hoofd in die wijk van grijze blokkendozen. Maar ja hoor, daar in de verte stond een zilveren waggelende figuur. Ik kon hem niet missen. Het interview, de ontmoeting heeft grote indruk op me gemaakt dus ja: meer dan het wachten waard.

Kenmerkend aan Bowery’s verschijning was naast zijn extravagante creaties, zijn heftige make-up met een vileine zwarte – geen rode - hysterische lachende mond. Wat wilde hij uitdrukken hiermee. En schuilde er iets achter? Er was al veel geschreven over hem. Ik heb de publicaties over Leigh altijd gevolgd, zo verscheen er een biografie van Leighs vriendin Sue Tílley en volgde een kleurrijk overzichtsboek van zijn creaties door Fergus Greer en Robert Violette. Ik bezocht zelfs de tentoonstelling in Wenen, waar zijn outfits levenloos tentoongesteld stonden. Toch had ik het gevoel dat de inhoud van zijn ideeën nooit goed werden beschreven: Leigh wist wat hij deed, bouwde om zijn creaties een waar gedachtengoed. Hij heeft een ongelooflijk effect op de manier waarop mensen over kunst en mode denken. Er zijn veel kunstenaars die zijn ideeën gebruiken zonder hem te erkennen: dát boek wilde ik schrijven.

Bowery leek me naast een aardig iemand ook heel humorvol. Heb je hiervan een voorbeeld? Er was een gigantische tegenstelling in zijn persoonlijkheid. Hij was aardig, voorkomend, vriendelijk, zacht. Een heer tijdens het interview! Maar hij veranderde in een beest als hij op het podium stond. Zijn optredens bijvoorbeeld in de Amsterdamse RoXY zijn voor velen tot op de dag vandaag een schokkende herinnering. Maar hij was ook zo vol humor! Tijdens de fotosessie gedurende het interview knapte een van zijn punten op zijn hoofd. Dat ving hij met groot gemak op. Gewoon een stukje cellotape eromheen en daar ging hij weer!

Leigh Bowery inspireerde velen, maar waar haalde hij zelf inspiratie vandaan? Dat was een van mijn allereerste gedachten toen ik in 1988 hem op de cover van i-D zag: wie verzint zo’n outfit van een varkenskop met bril op? Bedenk wel, er was geen internet, geen Instagram, hij moest het dus allemaal zelf verzinnen. Daar kwam ik pas achter toen ik contact kreeg met zijn zus Bronwyn, die het voorwoord van het boek heeft geschreven. Ze schreef als jeugdherinnering dat Leigh als jongen gek was op de gemaskerde worstelaars die op tv waren. Dat was dus een grote inspiratiebron.

De topics die in het boek voorbij komen zoals onder andere gay zijn in de eighties, ageren tegen het establishment en nou ja noem nog zelf maar meer... Zijn er op dit vlak overeenkomsten met het heden? Ik denk dat het verschil van toen en nu is dat destijds er geen internet was, de gemeenschap bestond uit clubbers die ’s nachts samenkwamen en hun ideeën letterlijk uitdroegen. De Blitz periode als antwoord na punk. De club als podium. Leigh was niet een halve gare gek, zijn kunst was een aanklacht tegen de in zijn ogen saaie, geregelde wereld. Let wel, het was het Londen van de tachtiger jaren waar Thatcher regeerde en er bittere armoede was, de tijd van de mijnwerkersstakingen en de anti homo wet Clause 28.  Er viel heel wat voor te vechten. Gay zijn in de tachtiger jaren was gevaarlijk. Toch zie ik om me heen dat gelukkig veel queer mensen hun uiterlijk willen en durven te gebruiken om grenzen te verleggen. Dat queerness als een identiteit wordt gezien, als een nieuw hokje, zit me dwars. Daar ging het Leigh nooit om: hij ageerde met zijn werk juist tegen hokjes, en verlegde grenzen: sekse, leeftijd, seksualiteit, zelfs lichaamsbouw. Dat vond ik bij hem, hokjesdenken maakt mij sowieso claustrofobisch.

In je boek staan ook 10 internationale performers die een ode brengen aan Leigh Bowery, je interviewde ze ook. Welke uitspraken sloegen volgens jou de spijker op de kop? Ik heb gezocht naar performers die verdieping zoeken in hun werk: mensen die de queer historie kennen en niet mensen die met een leuk Insta filtertje er te gek uitzien. Ik pik er een paar uit:

Luis Peralta uit New York maakte een kostuum van Leigh na om te voelen hoe het voelde. Hij ziet het belang van kunstenaars zoals Leigh: “We need tastemakers, unique people who are so extreme that we are scared at first.”

Diederik Verbakel, Nederlandse kunstenaar die in zijn werk regelmatig naar Leigh refereert, beschrijft hoe Leigh werkte: “That wildness, boundlessness, the absence of shame. Just doing what he likes. Don't think too much, just do it. Start acting and something will emerge.” Fantastical advies aan beginnende kunstenaars!

Le Pustra, o.a. bekend van de serie Babylon Berlin: “Leigh’s larger-than-life persona and outrageous appearance together with his often over the top styling and grotesque make-up was a feast for the eyes but also unsettling at times. He enjoyed provoking the public, was an unapologetic exhibitionist and forced you to rethink what art, fashion and beauty was. He used himself as a blank canvas and especially enjoyed reshaping his body.”

Ann Holt, die als zeventienjarige samen met Leigh vanuit Australië naar Londen reisde: “Leigh was such an exuberant, clever rascal, often challenging and always completely individual. I never doubted his talent and enormous creative drive and abilities. I thought he could do anything.”

Ontdekte je ook een rode draad in hun verhalen? Een enorm gemis dat Leigh er niet meer is en zijn ideeën aan de wereld kan tonen…

In je boek stel je een van de performers de vraag: waar zou je het met Leigh over hebben als hij nog leefde? Wat is hierop jouw antwoord? Ach… ik ben de afgelopen 2 jaar weer zo met hem bezig geweest dat deze vraag me ontroert. Ik zou hem willen vragen wat hij van de queer beweging vindt, en of hij er een plek in zou kunnen of willen vinden. EN ik zou hem willen laten zien dat zijn ideeën wel degelijk gevolg hebben gekregen, iets dat hij tijdens het interview niet voorzag.”

Mist de wereld momenteel een type als Leigh Bowery? Ja. Ik zie veel kopieën, herhalingen van wat een ander gecreëerd heeft. Voortborduren op wat er al is. Ik zie veel Instagrammers bezig met vooral zichzelf. En dat zonder enig gedachtengoed. Ik zie weinig originaliteit. Als Leigh toch de boel even kon opschudden!”

The Legacy of Leigh Bowery King of Queer €67,50 Te koop via Amazon, Bol.com of via www.thelegacyofleighbowery.comin 2 edities: Hardcover, full colour of Paperback, zwart/wit