SANDER LAK: ‘MODE VREET JE OP, SPUUGT JE UIT’
Door Georgette Koning
Sander Lak bekroont zijn liefde voor kleur met The Colors of Sies Marjan. Voor de designer was het werken aan dit boek de afsluiting van een turbulente periode.
Dusty Lilac, Cookie Monster Blue, Ketchup, Sun Bleached Yellow. Wie kleuren zulke namen geeft, heeft lol in kleur. In The Colors of Sies Marjan maak je kennis met het uitgebreide kleurenspectrum van Sies Marjan, het label dat in 2015 internationaal doorbrak dankzij Sander Laks’ fabelachtige kleurgebruik en mode met een ‘effortless coole’ uitstraling. Vijf jaar later werd het merk opgeheven. Als een van de eerste modeslachtoffers van covid. ‘Het begon snel en groots en met veel poeha, en zo eindigde het ook’, zegt Sander Lak via een zoomverbinding vanuit New York. Hij voegt toe: ‘Het ging héél Amerikaans; zo snel als het geld in Sies Marjan was gestoken, even zo abrupt ging de stekker eruit. Als Nederlander was ik hier niet op voorbereid.’
Maar via Instagram leeft het merk voort met nog altijd ruim 345K volgers. Toen Sies Marjan stopte in 2020 waren dat er 45K minder. Laks verklaart dit door de aanhoudende vraag naar ‘vintage’ Sies Marjan, dat wordt verhandeld via webwinkels waaronder therealreal.com en vestiaire.com. ‘Soms koop ik zelf iets terug voor mijn archief, zoals samples, ooit verkocht op onze sample sales’, lacht Lak. Relaxt hangend op zijn bed vertelt hij over de louterende werking van het maken van het boek, toen hij de schok van het opheffen van het merk te boven was.
Het kwam hard binnen. Na het slechte nieuws zette hij meteen zijn telefoon uit. Negen maanden deed hij niks. ‘Ik had nergens zin meer in, vond niks leuk, kocht geen kleding, keek niet naar kleding. Een rare periode. Terugblikkend had ik alles niet op de juiste manier afgesloten; niet goed afstand kunnen nemen van Sies Marjan.
‘Na een aantal maanden kwam ik langzaam weer tot leven, zette de telefoon en mail weer aan. Voorstellen voor samenwerkingen kwamen binnen, maar niks voelde goed. Toen kwam ik op het idee van een boek. De Amerikaanse uitgever Rizzoli zei meteen ja. Zo halverwege het maken van het boek kwam de zin weer terug. Inmiddels koop ik weer kleding en ben ik ermee bezig. Door het maken van het boek kwam de interesse terug.’
Het lijvige The Colors of Sies Marjan is gevuld met showlooks, ontwerptekeningen, campagnes, inspiraties en interviews over kleur met onder anderen grafisch ontwerper Irma Boom en Rem Koolhaas, de beroemde architect met wie Lak in 2020 samenwerkte voor zijn allerlaatste collectie. De Amerikaanse kunstenaar Elizabeth Peyton schreef het voorwoord. ‘Een grote eer’, zegt Lak. ‘Ze is iemand die op een heel gevoelige manier naar kleur kijkt, samen kunnen we uren over kleur praten, voor ons is kleur een obsessie.’
Ik vraag Sander of hij denkt dat kleurgevoel is aangeboren, of een kwestie van smaak. ‘Er bestaan veel theorieën over kleur; bijvoorbeeld over wat het doet met emoties en dat het gelinkt kan zijn aan je kindertijd. Ik vermoed dat er in mijn geval sprake is van een soort van aangeboren interesse, ja iets dna-achtigs. In mijn jeugd woonde ik op veel plekken, ook in de Afrikaanse jungle. Omdat we daar altijd omringd waren door groen, kleedde mijn moeder mij en mijn broers altijd in het rood. Zo kon ze ons vanuit het raam altijd zien. In tegenstelling tot mijn broers, die zich niet realiseerden waarom ze rood droegen, ontdekte ik dat kleding een functie kan hebben, ontwikkelde gevoel voor kleur en maakte er later mijn werk van.’
Bestaan er volgens hem ook uitgesproken lelijke kleuren? ‘Ik vroeg voor het boek hetzelfde aan Marc Jacobs. Volgens hem ligt het eraan wat je definitie is van lelijk. Een lelijke kleur kan ook juíst de kleur zijn die je zoekt. Lelijk is een moeilijk begrip, niet per definitie negatief. Ik ben het met hem eens.’
“Kleur is altijd verbonden met tijdgeest en context”
Sander Lak was een jaar zoet met het samenstellen van het 400 pagina’s tellende boek. De meeste tijd nam het selecteren van oneindig veel beeldmateriaal en daar een geheel van maken. De boek-indeling is op kleur en begint met warm bordeaux – destijds de ‘huiskleur’ van het merk. Omdat Lak kleur altijd al overzichtelijk in mapjes categoriseert, had hij al snel een organisch schema waaraan hij zich kon vasthouden. De grootste kleurfamilie in het boek is roze in allerlei tinten. Van Sun Bleached Pink en Hot Pink tot Pink Panther Pink. Lak begrijpt de aanhoudende populariteit van de tint ‘millennial roze’. ‘Roze geeft een zacht, positief gevoel. Er zijn weinig roze dingen die negatief, agressief of hard ‘voelen’. Er bestaan geen roze oorlogstekens, evenmin wordt woede of armoede geassocieerd met roze.
‘Kleur is altijd verbonden met tijdgeest en context. Toen Sies Marjan bestond, ging na Obama Trump regeren, en nu zitten we net zo diep in de shit als toen – zo niet dieper. Roze blijkt een positief lichtpuntje waar we ons graag mee omringen.’
Het samenstellen van het boek ervaarde Lak als een mentale afsluiting van het tijdperk Sies Marjan. ‘Toen ik het boek voor het eerst in mijn handen hield, viel er een last van mijn schouders. Opeens had ik er vrede mee dat het merk niet meer bestaat.’
“ Mode vreet je op, spuugt je uit, vreet je op, spuugt je weer uit”
Een jaar of vijftien geleden sprak ik Sander Lak voor het eerst. Ik vond hem buitengewoon nieuwsgierig en opvallend gedreven. Zijn ambitie bracht hem ver. De pers dook destijds op het nieuwe merk Sies Marjan, hij gaf interviews en kreeg gunstige showreviews. Hij stond in het middelpunt, iets wat totaal onverwacht veranderde in 2020. Had hij dat in de hoogtijdagen geweten, dan zou hij het erg hebben gevonden, zegt hij.
‘Mode is natuurlijk een heel mooie industrie maar ook een heel harde industrie. Mode vreet je op, spuugt je uit, vreet je op, spuugt je weer uit. Je moet zelf een balans zien te vinden. Sinds mijn ongeplande pauze realiseer ik me dat het leven meer te bieden heeft. Ik maak me geen zorgen over iets waar ik geen macht over heb. Als er een talent opkomt met een heel goed kleurgebruik, zoals ik, maar dan de jonge versie, dan gebeurt dat.’
Sander Lak weet dat wat hij te bieden heeft uniek is. ‘Sies Marjan heeft maar 5 jaar bestaan en maakt deel uit van mijn 16 jaar in de mode-industrie. Terugblikkend zie ik het als slechts één project, en dat is nu afgesloten. Geld en roem zijn nooit mijn drijfveren geweest. Het was altijd een mouwinzet, een zak, een stiksel, een plooi. Dat gevoel begin ik nu eindelijk terug te krijgen. Het zou jammer geweest zijn als ik dat was kwijtgeraakt. Ik voel me… (als veramerikaanste Nederlander zoekt Sander naar het juiste woord)… zelfverzekerd.’
Voor hem is de lancering van het boek een herintroductie. Als hij straks met nog iets anders naar buiten treedt, zal hij ook daar helemaal achter staan. ‘Ik treed niet naar buiten met iedere dril en scheet... zo van hier ben ik weer! Ik ben geen celebrity, geen TikTokker maar een modeontwerper die nu een boek heeft uitgebracht en daar hard aan heeft gewerkt. Als ik niet zoiets zou hebben, dan hoef je me ook niet te zien, vind ik’, zegt hij grinnikend.
Het is de creativiteit die Sander Lak drijft. ‘Dat zou altijd zo moeten zijn, maar vaak gaat het in bepaalde delen van de mode-industrie tegenwoordig om heel iets anders. Daarmee wil ik niets te maken hebben. Zonder creativiteit, wat is het dan? Een heleboel geluid, herrie.’
De laatste vraag: heeft hij nooit nagedacht over een doorstart van Sies Marjan? ‘Even zwierf het idee rond. Maar ik zeg nooit nooit.’
The Colors of Sies Marjan. Rizzoli New York, 400 pagina’s, hardcover. €52,99
‘IK WIST NIET EENS HOE EEN NAAIMACHINE WERKTE’
Sander Lak studeert in 2007 af aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Arnhem. ‘Ik begon als een nul, wist niet eens hoe een naaimachine aan moest. Mode wilde ik aanvankelijk helemaal niet doen, ik wilde naar de filmacademie.’ Twee jaar later, na zijn masteropleiding (MA) aan Central Saint Martins in Londen, gaat Lak meteen aan de slag als mannenmodeontwerper voor 3.1 Philip Lim. Vervolgens werkt hij voor Balmain en als hoofdontwerper bij Dries Van Noten. Lak start begin 2015 als creative director bij het New Yorkse label Sies Marjan, vernoemd naar zijn ouders, Sies en Marjan.