WEEKENDTRIP: KUNSTPALAS DÜSSELDORF EERT GERHARD RICHTER & MEER
Gerhard Richter, Blumen (1977) Privéverzameling / ©Gerhard Richter. Beeld: Kunstpalast
Düsseldorf is dichterbij dan je denkt. Per trein vanaf Amsterdam is het met de ICE ruim 2 uur rijden. Er gaan 34 treinen per dag. Wist je dat deze stad bruist van de cultuur, een gezellige Altstad heeft, dat je er heerlijk kunt eten en dat er een ruime keus is aan (Japanse!) restaurants en hotels? Kortom een heerlijke stad met alle ingrediënten voor een ontspannend weekendje weg of een mid-week trip.
MIRROR MIRROR bezocht in Kunstpalast Düsseldorf de expositie Gerhard Richter, Verborgen Schatten. Lees hier onze review en daaronder nog meer Düsseldorf tips.
INTIEME TENTOONSTELLING Gerhard Richter (92) is de beroemdste levende kunstenaar van Duitsland. Al tientallen jaren breken zijn schilderijen internationale veilingrecords. In de Duitse cultuurstad Düsseldorf vertelt de verrassend intieme tentoonstelling Gerhard Richter, Verborgen Schatten het verhaal van de grote kunstenaar met vooral werken van particuliere verzamelaars. Richter (Dresden, 1932) woonde na de Tweede Wereldoorlog in het communistische Oost-Duitsland. Net als in de Nazitijd werd experimentele kunst daar verfoeit en leerden kunstenaars op de academies dat er maar één stijl wenselijk was: sociaal realisme. Dus deden velen hun best om maatschappelijke relevante kunst te maken die begrijpelijk was voor iedereen.
ABSTRACTE KUNST Richter was daar goed in, bewees hij in de jaren vijftig op de academie van Dresden. Na zijn afstuderen kreeg hij veel opdrachten van de staat voor muurschilderingen. Ook mocht hij soms reizen maken naar tentoonstellingen in West-Duitsland. Zo bezocht hij de eerste Documenta in 1955 in Kassel en ging hij ook naar een tentoonstelling van abstracte kunst. Westerse kunst veranderde zijn leven radicaal.
Richter kon zich niet langer neerleggen bij de verplichte stijl in het onvrije land. Samen met zijn vrouw stak hij in februari 1961 in Berlijn de grens over. Als vluchtelingen konden ze niets meenemen. Zo kwam Richter aan in West-Berlijn met slechts foto’s van kunst die hij eerder had gemaakt. Hij wilde naar de kunstacademie van München, maar hoorde dat die van Düsseldorf de beste academie was. Daar begon de tweede fase van zijn artistieke loopbaan. Gerhard Richter distantieerde zich van wat hij eerder had gemaakt en maakte nooit meer een sociaal realistisch schilderij. Maar het boeiende aan zijn werk is dat er eigenlijk altijd ergens wel een realistische laag in zijn werk zit.
LEES DOOR ONDER DE FOTO
Gerhard Richter, Geseke (1987). Privéverzameling courtesy SCHÖNEWALD Düsseldorf / ©Gerhard Richter. Beeld: Kunstpalast
UITGEKNIPTE FOTO’S Dat is goed te zien op de tentoonstelling in Kunstpalast Düsseldorf, die net als de Kunstacademie waar hij studeerde ligt aan het mooie Hofpark. Vaak is het uitgangspunt van Richters schilderijen een zelfgemaakte of ergens uitgeknipte foto, van bijvoorbeeld een persoon, landschap of voorwerp. Hij kiest uit dat beeld een fragment, vergroot dat, schildert het op een doek en gaat daarna met zijn vingers of een trekker door de natte verf, waardoor uitgesmeerde, deels toevallige, beelden ontstaan. Zo poetst Richter de band met realiteit en gevoelens weg. Soms schildert hij opzettelijk vaag, met hetzelfde gevolg.
MONDRIAAN-ACHTIG Richter maakt ook kunst waarbij hij zich laat leiden door een formule, zoals bij de Mondriaan-achtige blokjesschilderijen op de expositie, waar elke groep van vier kleurvlakjes een variërende kleur krijgt (hij maakte in 2007 voor de Dom van Keulen een gigantisch glas-in-loodraam op die manier). Of hij combineert fragmenten van verschillende foto’s, bijvoorbeeld van wolken, bergen of zeeën, tot iets niet-bestaands waar hij dan een schilderij van maakt. Daar klinkt nog een echo van de werkelijkheid in. Maar wat je vooral ziet, is een imposante schepping die naar niets anders verwijst dan zichzelf. Het bekendst zijn Richters grote abstracte werken die overal ter wereld in elk serieus museum voor moderne kunst te zien zijn.
LEES DOOR ONDER DE FOTO
Gerhard Richter, Wolke (1976) Kunstpalast Düsseldorf, bruikleen Privéverzameling / ©Gerhard Richter. Beeld: Kunstpalast
NIET EERDER TE ZIEN Wat zo vreselijk goed is aan deze expositie in het Kunstpalast is dat je Richter leert kennen via kleinere werken, vanaf begin jaren zestig gekocht door verzamelaars en bedrijven – vooral uit Düsseldorf en omgeving. Veel van dat werk was niet eerder publiek te zien (vandaar dat op de expositie ‘Verborgen Schatten’ heet).
Omdat alle kunst in chronologische volgorde is opgehangen, is goed te volgen hoe hij zich ontwikkelde vanaf zijn DDR-periode tot de laatste schilderijen die hij maakte. Schilderen doet Gerhard Richter niet meer, want dat deel van zijn oeuvre is voltooid, besloot hij in 2017 op 85-jarige leeftijd. Maar andere kunst maakt hij nog altijd.
LEES DOOR ONDER DE FOTO
Gerhard Richter, Makart (1971) ©Gerhard Richter, Foto Kunstmuseum Bonn, Reni Hansen. Beeld Kunstpalast
ETEN & MEER KUNST Nu je toch in Düsseldorf bent, bezoek ook de indrukwekkende Yoko Ono overzichtsexpositie in Museum K20, ga eten in het populaire Little Tokyo met keus uit 25 Japanse restaurants (in het weekend is reserveren verstandig).
SLAPEN Een fijn hotel is KÖ59 aan de majestueuze Königsallee 59 - met verderop het enorme Kaufhaus warenhuis en een Sephora. In Hotel KÖ59 word je verrast met een duizelingwekkend ontbijt en heerlijke bedden.
VOORDEELTJES & TIPS Check voor meer tips visitduesseldorf.de en profiteer met de Düsseldorf Card van heel veel financiële voordelen - duesseldorfcard.de
Gerhard Richter, Verborgen Schatten. T/m 2 februari 2025 in Kunstpalast, Düsseldorf. Inl: www.kunstpalast.de
Gerhard Richter, Abstraktes Bild (1983) Franz Haniel Cie. GmbH / ©Gerhard Richter. Beeld: Kunstpalast